Sử ký Tư Mã Thiên, Tần Thủy Hoàng bản kỷ chép: Năm thứ 33 (năm 216
TCN),Thủy Hoàng đưa những người thường trốn tránh, những người ở rể và
những người đi buôn đánh lấy đất Lục Lương, lập thành Quế Lâm, Tượng
Quận, Nam Hải cho những người bị đi đày đến đấy canh giữ.Sách Hoài Nam tử cho biết tiếp: Trong 3
năm, [quân Tần] không cởi giáp dãn nỏ. Giám Lộc không có đường chở
lương, lại lấy binh sĩ đào cừ cho thông đường lương để đánh nhau với
người Việt. Giết được quân trưởng Tây Âu là Dịch Hu Tống. Nhưng người
Việt đều vào trong rừng, ở với cầm thú, không ai chịu để cho quân Tần
bắt. Họ cùng nhau đặt người Tuấn kiệt lên làm tướng để ban đêm ra đánh
quân Tần, đại phá quân Tần và giết được Đồ Thư. Người “Tuấn kiệt” lãnh đạo cuộc kháng chiến chống Tần thắng lợi của
dân Âu Lạc là ai? Các sử gia đời nay cho rằng đó là Thục Phán. Nhưng rõ
ràng năm 216 TCN Tần đã đánh chiếm vùng đất này, lập quận huyện đầy đủ,
còn đâu nước nào nữa mà có Thục An Dương Vương? Nếu An Dương Vương là
người đã kháng Tần những năm 216 – 207 TCN, thì Tần đánh ai ở đất Lục
Lương năm 216 TCN? So sánh thời gian này với hành trạng của Triệu Đà. Triệu Đà làm huyện
lệnh Long Xuyên, rồi được Nhâm Ngao trao lại quyền cai quản ở Nam Hải.
Tiếp theo Nam Việt Úy Đà liệt truyện chép: Khi nhà Tần bị tiêu diệt, Đà lập tức đánh chiếm lấy cả Quế Lâm, Tượng Quận, tự lập làm Nam Việt Vũ Vương.
Còn Đại Việt sử ký toàn thư chép: Giáp Ngọ,
năm thứ 1 [207 TCN], (Tần Nhị Thế năm thứ 3). Vua (Triệu Đà) chiếm lấy
đất Lâm Ấp và Tượng Quận, tự lập làm Nam Việt Vương. Như vậy Triệu Đà chứ không phải ai khác vào năm 207 TCN đã chiếm lại 3
quận Quế Lâm, Tượng Quận và Nam Hải mà Tần thành lập trên đất Việt năm
216 TCN. Vì vậy Triệu Đà chính là người “tuấn kiệt” lãnh đạo nhân dân Âu
Lạc kháng Tần thắng lợi được nhắc đến trong sách Hoài Nam tử. Một tư liệu khác nói về Triệu Đà là lời trăn trối của Hưng Đạo Vương
Trần Quốc Tuấn với vua Trần Anh Tông khi nhà vua hỏi kế sách đối phó với
giặc phương Bắc. Hưng Đạo Vương tâu rằng: “Nước ta thuở xưa, Triệu
Vũ Vương dựng nghiệp, Hán đế đem binh đến đánh, Vũ Vương sai dân đốt
sạch đồng áng, không để lương thảo cho giặc chiếm được, rồi đem đại quân
sang châu Khâm, châu Liêm đánh quận Trường Sa, dùng đoản binh mà đánh
được, đó là một thời…” Lời kể của Hưng Đạo Vương về hành trạng Triệu Vũ Đế xét kỹ thì thấy
không giống gì với chính sử hiện nay. Triệu Đà nếu khởi nghiệp ở Nam Hải
thì còn mang đại quân sang châu Khâm châu Liêm đánh chiếm làm gì nữa?
Kỳ lạ hơn, Triệu Đà còn dùng kế vườn không nhà trống và lối đánh “du
kích”, dùng đoản binh để chống giặc phương Bắc. Nhà Hán có tấn công vào
lãnh thổ Nam Việt thời Triệu Đà lúc nào đâu mà phải bỏ cả ruộng đồng để
đánh du kích? Lời kể của Trần Hưng Đạo chỉ có thể hiểu được nếu Triệu Đà chính là
người đã lãnh đạo nhân dân Việt kháng Tần, bắt đầu từ huyện Long Xuyên
(Long Biên) rồi mới tiến sang chiếm Nam Hải (châu Khâm châu Liêm) và các
quận khác. Theo Truyện Rùa Vàng, Lĩnh Nam chích quái thì
Triệu Đà đã đánh chiếm nước Âu Lạc của An Dương Vương. An Dương Vương
là nhân vật không hề được chép trong sử sách mà chỉ có trong truyền
thuyết. Thực tế lịch sử là Triệu Đà đánh Tần thắng lợi ở đất Âu Lạc, do
vậy đưa đến một nhận định bất ngờ: An Dương Vương chính là nhà Tần, đã bị Triệu Đà diệt năm 216 TCN ở Âu Lạc. Theo Lĩnh Nam chích quái thì An Dương Vương,
người Ba Thục, đã cử binh đánh Hùng Vương, diệt nước Văn Lang, lên làm
vua, xây thành ở đất Việt Thường. Điều này hoàn toàn trùng khớp với nhà
Tần. Nhà Tần cũng từ đất Thục (Tứ Xuyên), tiến đánh Văn Lang – Âu Lạc.
Còn việc xây thành ở đất Việt Thường là việc Tần Thủy Hoàng dời đô từ
Hàm Dương xuống phía Đông Nam. Tần Thủy Hoàng bản kỷ chép:Năm thứ 35 (205
TCN), sai làm con đường thông từ huyện Cửu Nguyên đến đất Vân Dương,
đục núi, lấp các khe núi, nhờ vậy đường đi suốt và thẳng. Thủy Hoàng cho
rằng ở Hàm Dương người thì đông mà cung đình các vua trước thì nhỏ nói:
- Ta nghe vua Văn Vương nhà Chu đóng đô ở đất Phong và Vũ Vương đóng đô ở Cảo, miền giữa Phong và Cảo là đô của đế vương.
Bèn sai xây cung để tiếp các triều thần ở phía Nam sông Vị….
Ở Quan Trung, số cung đến 300 cái, ở ngoài Quan Trung hơn 400 cái. Thủy
Hoàng bèn sai dựng đá ở bờ biển Đông Hải thuộc đất Cù để làm cửa phía
Đông của nhà Tần, nhân đấy dời 3 vạn nhà đến Ly Ấp, 5 vạn nhà đến Vân
Dương, những nhà này đều được tha việc công dịch mười năm. Thành Cổ Loa ở đất Việt Thường mà An Dương Vương xây 9 vòng thì ra
chính là cung điện (cung A Phòng?) mà Tần Thủy Hoàng đã xây khi dời đô
ra gần biển Đông. Ly Ấp phải chăng là Lâm Ấp mà Đại Việt sử ký toàn thư nói đến ở trên (hay là Quế Lâm trong Sử ký Tư Mã Thiên)?
Còn Vân Dương hẳn là đất Vân Nam, tức là vùng Tượng Quận. Quan Trung
của nhà Tần ở chính vùng đất “Việt Thường” là Quế Lâm và Tượng Quận. Vua Tần được gọi là An Dương Vương bởi vì Tần xuất phát từ phía Tây
(Thục) đã diệt nhà Đông Chu ở phía Đông. An Dương nghĩa rõ ràng là Yên
Đông. Chữ Dương này tương tự như trong Lạc Dương, kinh đô của Đông Chu
vậy. Thẻ ngọc An Dương được tìm thấy ở Quảng Châu những năm 50 thế kỷ
trước với các chữ tiểu triện của nhà Tần là một dẫn chứng xác thực về
Tần An Dương Vương đã làm chủ vùng Nam Hải. Thực ra thì có tới 2 An Dương Vương, hay 2 vua đã dẹp yên phương
Đông. An Dương Vương thứ nhất là nhà Chu vì nhà Chu cũng từ phía Tây
(Thục) lật đổ nhà Thương Ân ở phía Đông. Nhà Chu cũng cho xây thành ở
đất Việt Thường, là vùng Cổ Loa ngày nay. Truyền thuyết Việt đã chép
chung chuyện của Chu An Dương Vương và Tần An Dương Vương thành một, dẫn
đến sự rối loạn không thể hiểu nổi về nhân vật này. Nhận định Triệu Đà diệt An Dương Vương là diệt Tần còn đem đến một
nhận định khác không kém quan trọng. Vì Quan Trung của nhà Tần như trên
là vùng đất gần biển Đông ở Quế Lâm (Lâm Ấp) và Tượng Quận nên Triệu Đà
chiếm Quế Lâm và Tượng Quận tức là chiếm Quan Trung của nhà Tần. Người
đã dẫn quân chiếm Quan Trung năm Tần Nhị thế thứ 3 là Lưu Bang. Suy luận
hiển nhiên: Triệu Đà cũng chính là Lưu Bang. Triệu Đà diệt An Dương Vương trong truyền thuyết Việt là chuyện Lưu Bang diệt Tần trong Hoa sử. Sử Việt không chép gì về thời kỳ nhà Tần làm chủ đất Việt, nhưng thay
vào đó chính là chuyện của An Dương Vương với nước Âu Lạc. Truyện Lý
Ông Trọng là tướng của An Dương Vương rồi làm phò mã Tần như vậy cũng
trở nên dễ hiểu vì An Dương Vương với Tần ở đây là một mà thôi. Giai đoạn giữa Tần – Hán này đối với sử Việt thực sự là câu hỏi nan
giải, đau đầu. Càng ngẫm càng thấy những chuyện tưởng như vô lý hết mức
lại là câu trả lời đơn giản, hợp lý nhất. Đáng tiếc là chẳng mấy ai hiểu
đúng mà tin vào những điều này.
( Thêm 1 chi tiết cần lưu ý : An Dương Vương có nỏ thần,còn quân đội cùa Tần - theo nhiều nguồn- bách chiến bách thắng là nhờ có đội quân cung nỏ cực kỳ hùng hậu và kỳ lạ.) - (xem phim Hero đoạn nói về việc Tần tấn công các nước bằng cung tên. Cu Tí)